درمان ژنتیکی ارائه شده به این صورت است که یک ویروس می تواند یک ژن را وارد سلول های مغزی نماید و موجب درمان بیماری آلزایمر در مراحل اولیه گردد. نتایج این تحقیقات در مجله National Academy of Sciences منتشر شده است.

بیماری آلزایمر شایعترین بیماری زوال عقل است. این بیماری بیش از 40 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده است و با از دست دادن حافظه، گیجی، تغییرات شخصیت و یا خلق و خوی همراه می باشد و تاکنون هیچ درمانی برای آن ارائه داده نشده است. در سال 2013، مرکز کنترل و پیشگیری بیماری[1] (CDC) تخمین زده است که 5 میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا به آلزایمر مبتلا هستند. در سال 2014، 93541 مورد مرگ به این بیماری نسبت داده شد، و آن را ششمین علت اصلی مرگ و میر در ایالات متحده اعلام کردند.

دانشمندان از کالج امپریال لندن در انگلستان توانستند با استفاده از یک ویروس (لنتی ویروس) اصلاح شده[2] که ناقل یک ژن شناخته شده به عنوان PGC1 آلفا است، موجب کاهش روند بیماری آلزایمر در سلول های مغز موش بشوند. این تیم بر اساس تحقیقات آزمایشگاهی قبلی، پیش بینی کرد که احتمالا این ژن درمانی موجب توقف تشکیل یک پروتئین به نام پپتید آمیلوئید بتا در سلول های مغز می شود. در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر پلاک های آمیلوئیدی، توده چسبنده پروتئین، تشکیل می شوند که تصور می شود مسئول مرگ سلول های مغزی باشند. پپتید آمیلوئید بتا جزء اصلی سازنده این پلاک ها می باشد.

پروفسور نیکلاس مازارکیس[3]، یکی از نویسندگان این مقاله، توضیح می دهد که چگونه دانشمندان می توانید با استفاده از لنتی ویروس که شامل یک نسخه اصلاح شده از این ویروس است و برای ارائه ژن خاصی به سلول های ویژه ای استفاده می شود، اهداف خود را در سلول های آلوده به پیش ببرند.

دانشمندان تاکنون از این روش برای تحقیق درباره درمان ورم مفاصل[4]، سرطان و سایر بیماری ها استفاده کرده اند. در مطالعات بالینی، تیم تحقیقاتی فعلی از این روش برای ارائه ژن به مغز افراد مبتلا به بیماری پارکینسون نیز استفاده کرده اند.

در این مطالعه، محققان ویروس را به دو منطقه از مغز موش اعم از قشر[5] و هیپوکامپوس[6] تزریق کردند. باور بر این است که آلزایمر ابتدا از قشر مغز آغاز می شود و سپس به تدریج به هیپوکامپ گسترش می یابد. نخستین آسیب ممکن است 10-20 سال قبل از ظاهر شدن بیماری رخ دهد. قشر مغز با حافظه بلند مدت، استدلال، تفکر، و خلق و خوی در ارتباط است و آسیب این ناحیه ممکن است موجب افسردگی و مشکل در چگونگی انجام کارهای روزمره منجر شود. هیپوکامپوس ابزاری برای یادگیری، تبدیل خاطرات کوتاه مدت به حافظه بلندمدت و شناختن افراد و مکان ها است. آسیب به این ناحیه می تواند باعث فراموشی حوادث اخیر، مانند آنچه که آنها امروز صبح انجام داده اند، شود. همچنین دلیل این که افراد مبتلا به آلزایمر قادر به شناسایی مسیرهای آشنا برای مثال، قادر به پیدا کردن راه بازگشت به خانه نیستند، می باشد.

به موش هایی که در مراحل اولیه آلزایمر بودند و هنوز پلاک های آمیلوئیدی در سلول های مغزی آن ها تشکیل نشده بودند، ویروس حاوی ژن PGC1 آلفا تزریق شد. چهار ماه پس از تزریق، موش هایی که ژن دریافت کرده بود پلاک آمیلوئیدی بسیار کمتر، حافظه بهتر و بدون از دست دادن سلول های مغزی در هیپوکامپوس بودند. در مقابل موش های گروه کنترل که هیچگونه درمان دریافت نکرده بودند، پلاک های متعددی در مغز خود داشتند. برای تست حافظه، این تیم یک شیء آشنا در قفس موش را با یک شی جدید جایگزین کردند. موش دارای حافظه سالم شی جدید را برای مدت طولانی تری مورد ارزیابی قرار داد. موش های درمان شده هم مانند موش های سالم این چی را برای مدت طولانی تری مورد ارزیابی قرار دادند.

موش های درمان شده همچنین دارای تعداد کمتر از سلول های گلیال[7] بودند. در بیماری آلزایمر، سلول های گلیال موجب آسیب بیشتر سلول های توسط آزاد کردن مواد التهابی سمی می گردد.

دکتر ماگدالنا ساستره[8] سرپرست این تیم می گوید: اگر چه این یافته ها بسیار اولیه هستند اما آن ها نشان می دهند که ژن درمانی ممکن است مورد استفاده درمانی بالقوه ای برای بیماران داشته باشد. موانع بسیاری برای غلبه وجود دارند به عنوان مثال در حال حاضر تنها راه برای انتقال ژن تزریق مستقیم به مغز می باشد. با این حال، این مطالعه این واقعیت را نشان می دهد که این روش نیازمند پژوهش های بیشتر است.

این تیم امیدوارند که این یافته ها بتوانند مسیر جدیدی به درمان های آینده باز کند، یا بتواند این بیماری را در مراحل اولیه متوقف سازد. آنها بر این باور هستند که این درمان بهترین درمان است که می تواند در مراحل اولیه بیماری آلزایمر زمانی که علایم بیماری بروز می یابند، مورد استفاده قرار بگیرد.

دکتر دیوید رینولدز[9]، مدیر مرکز تحقیقات آلزایمر در بریتانیا، درباره این نتایج می گوید: گامی امیدوارکننده در جاده به سمت پیشرفت راه های درمانی این بیماری ویرانگر است.

PGC1 آلفا نقش مهمی در تنظیم قند و سوخت و ساز چربی در بدن ایفا می کند. مطالعات دیگر نشان داده اند که ورزش و رسوراترول[10] که یک ترکیب موجود در شراب قرمز است، ممکن است سطح PGC1 آلفا افزایش دهند.(Katsouri et al., 2016)

Katsouri, L., Lim, Y.M., Blondrath, K., Eleftheriadou, I., Lombardero, L., Birch, A.M., Mirzaei, N., Irvine, E.E., Mazarakis, N.D., Sastre, M., 2016. PPARγ-coactivator-1α gene transfer reduces neuronal loss and amyloid-β generation by reducing β-secretasein an Alzheimer’s disease model. Proceedings of the National Academy of Sciences, 201606171.

[1] Centers for Disease Control and Prevention

[2] lentivirus vector

[3] Prof. Nicholas Mazarakis

[4] Arthritis

[5] Cortex

[6] Hippocampus

[7] Glial cells

[8] Dr. Magdalena Sastre

[9] Dr. David Reynolds

[10] Resveratrol