به تازگی محققین از انگلستان یک ژن جدید که در تخریب سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس و ابتلا دیابت نوع 2 نقش دارد را کشف کرده اند.

این تیم یافته های خود را در مجله Cell Death and Disease به چاپ رسانند که در این مقاله آنان نشان داده اند که چگونه مسدود کردن این ژن - به نام TNFR5 – موجب متوقف شدن روند تخریب سلول مذکور می گردد، کشفی که می تواند به درمان های جدید دیابت نوع 2 منجر شود.

به گزارش انجمن دیابت آمریکا، حدود 29.1 میلیون آمریکایی به دیابت مبتلا هستند.

انسولین هورمونی است که تنظیم سطح قند خون کمک می کند.در اکثریت بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، سلول های بتا در لوزالمعده یا انسولین کافی تولید نمی کنند و یا بدن قادر به استفاده از انسولین تولید شده نمی باشد. با اینکهتست قند خون به طور منظم و مصرف داروهای مناسب می تواند به افراد دیابتی نوع 2 در مدیریت سطح قند خون خود کمک کند ولی نیاز به درمان های موثر وجود دارد. دکتر مارک ترنر، از دانشکده علوم و فناوری دانشگاه ناتینگهام ترنت در انگلستان، و همکارانش معتقدند که کشف این ژن می توان کمک به دست یابی به درمان موثر گردد.

ژن TNFR5 سلولهای بتا را در پاسخ به میزان بالایی قند، چربی از بین می برد. در مطالعات پیشین مشخص شده بود که استفاده طولانی مدت رژیم غذایی با چربی بالا و قند بالا می تواند تخریب سلولهای بتا را در میان افراد مبتلا به دیابت نوع 2 تشدید کند، اما مکانیسم این فرآیند نامشخص باقی مانده است. در این مطالعه، دکتر ترنر و همکارانش نشان دادن که یک توضیح ژنتیکی برای این موضوع وجود دارد.

در این مطالعه با استفاده از تجزیه و تحلیل های microarray با چگالی بالا، محققان بیش از 31،000 ژن مرتبط با لوزالمعده را با هدف تعیین حساسیت آنها به گلوکز و اسیدهای چرب در افرادی که رژیم غذایی سرشار از چربی و قند داشتند ارزیابی کردند. محققان دریافتند که ژن TNFR5 دارای بالاترین حساسیت به گلوکز و اسیدهای چرب است، و متوجه بیان بالای این ژن در پاسخ به سطوح بالایی از چربی و شکر شدند که منجر به نابودی سلولهای بتا می گردد. این یافته ها نشان می دهند که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 به ویژه کسانی با عدم کنترل قند خون و یا کسانی که بیماریشان تشخیص داده نشده است، به احتمال زیاد بیان ژن TNFR5 بیش از حد می باشد بنابراین آسیب سلول های بتا تشدید شده است.

این تیم توانستند در تست های آزمایشگاهی با مسدود کردن ژن TNFR5 در سلول های بتایی که در معرض گلوکز و اسیدهای چرب بودند نابودی آنها را متوقف سازند که نشان دهنده این است که مهار فعالیت ژن TNFR5 می تواند یک استراتژی درمانی امیدوار کننده برای دیابت نوع 2 باشد.

دکتر مارک ترنر می گوید: ما اعتقاد داریم، یکی از وقایع کلیدی اولیه که منجر به کاهش سلولهای بتا در پانکراس تولید کننده انسولین ناشی از سطح بالای قند و چربی است را پیدا کرده ایم. به این ترتیب این ژن ممکن است به عنوان یک هدف مهم در جستجو برای یافتن استراتژی های مداخله داروی جدید مورد استفاده قرار گیرد که در صورت موفقیت، می تواند به حفظ عملکرد و کنترل سطح قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 به کمک پانکراس بشتابد.

[1] Bagnati M, Ogunkolade BW, Marshall C, Tucci C, Hanna K, Jones TA, et al. Glucolipotoxicity initiates pancreatic beta-cell death through TNFR5/CD40-mediated STAT1 and NF-kappaB activation. Cell death & disease 2016;7:e2329.